ไอน์สไตน์กับ 9x10 = 91: บทเรียนจาก "ความผิดพลาด" ที่ไม่ได้เกิดขึ้นจริง
เรื่องราวของ อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ กับความผิดพลาดในการคูณเลข กลายเป็นตำนานที่ถูกเล่าขานกันอย่างแพร่หลาย ไม่ใช่เพราะมันคือเหตุการณ์จริงในชีวิตของอัจฉริยะผู้นี้ แต่เพราะมันเป็น "เรื่องเล่าเชิงอุปมาอุปไมย" (Parable) ที่สอนบทเรียนอันทรงคุณค่าเกี่ยวกับธรรมชาติของมนุษย์ และการรับมือกับคำวิพากษ์วิจารณ์ในชีวิต
เรื่องราวที่ถูกเล่าขาน
ลองจินตนาการภาพของอัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ ยืนอยู่หน้ากระดานดำ กำลังเขียนแม่สูตรคูณแม่ 9 อย่างบรรจง ตั้งแต่ ไปจนถึง ผู้ชมในห้องต่างจับจ้องอย่างเงียบงัน
แต่แล้ว เมื่อเขาเขียนข้อสุดท้ายว่า (ซึ่งแน่นอนว่าคำตอบที่ถูกต้องคือ 90) ทันใดนั้น เสียงซุบซิบและเสียงหัวเราะเยาะก็ดังขึ้นทั่วห้อง ผู้คนต่างชี้ชวนกันดูความผิดพลาดเพียงหนึ่งเดียวของนักวิทยาศาสตร์ผู้ยิ่งใหญ่
ไอน์สไตน์รอจนเสียงเหล่านั้นเงียบลง แล้วเขาก็เงยหน้าขึ้นมองทุกคนด้วยรอยยิ้มอันสงบนิ่ง ก่อนจะกล่าวประโยคที่ทำให้ทุกคนต้องทบทวนความคิดของตนเอง:
"เพื่อนๆ ครับ ผมคำนวณถูกต้องถึง 9 ข้อ แต่ไม่มีใครในที่นี้แม้แต่คนเดียวที่ลุกขึ้นมาปรบมือหรือชมเชยผมเลย แต่เมื่อผมทำผิดพลาดไปเพียง 1 ข้อ ทุกคนกลับหัวเราะเยาะและให้ความสนใจกับความผิดพลาดนั้น"
บทสรุปและ "สูตร" แห่งชีวิต
เรื่องเล่านี้มักจะปิดท้ายด้วยข้อคิดอันลึกซึ้ง ที่หลายคนเรียกว่าเป็น "สมการชีวิต" หรือ "สูตรแห่งการมองเห็นของมนุษย์" โดยมีใจความสำคัญว่า:
"ไม่ว่าคุณจะทำดีมามากแค่ไหน หรือทำในสิ่งที่ถูกต้องมามากมายเพียงใด ผู้คนก็มักจะมองเห็นและจดจำความผิดพลาดเพียงเล็กน้อยของคุณได้เป็นอย่างดี"
หรืออาจสรุปเป็นเชิงสัญลักษณ์ได้ว่า:
[ความสำเร็จอันยิ่งใหญ่ (มากมาย)] + [ความผิดพลาดเพียงเล็กน้อย (เดียว)] = [ผู้คนมักจะจดจ่อกับความผิดพลาด]
ความจริงเบื้องหลังเรื่องเล่า: Negativity Bias
แม้เรื่องราวนี้จะไม่ได้เกิดขึ้นจริงกับไอน์สไตน์ แต่มันสะท้อนปรากฏการณ์ทางจิตวิทยาที่เรียกว่า "Negativity Bias" (อคติเชิงลบ) ซึ่งเป็นแนวโน้มโดยธรรมชาติของมนุษย์ที่มักจะให้ความสำคัญกับข้อมูล ประสบการณ์ หรือเหตุการณ์เชิงลบมากกว่าเชิงบวก
สมองของเราถูกตั้งโปรแกรมมาให้ระมัดระวังภัยคุกคามหรือสิ่งผิดปกติ เพื่อการเอาตัวรอด ทำให้เรามักจะจดจำและให้ความสนใจกับข้อผิดพลาด ความล้มเหลว หรือคำวิพากษ์วิจารณ์ได้มากกว่าความสำเร็จหรือคำชมเชยที่ได้รับ
บทเรียนที่เราได้รับ
เรื่องเล่า 9x10 = 91 ของไอน์สไตน์จึงเป็นเครื่องเตือนใจให้เรา:
เข้าใจธรรมชาติของมนุษย์: ผู้คนอาจจำความผิดพลาดเล็กๆ ของเราได้แม่นยำกว่าความสำเร็จอันยิ่งใหญ่
อย่าให้คำวิจารณ์บั่นทอน: เมื่อเราทำผิดพลาด จงเรียนรู้จากมัน แต่อย่าให้มันมาบั่นทอนกำลังใจในการทำความดีหรือสร้างสรรค์สิ่งต่างๆ ต่อไป
โฟกัสที่การพัฒนา: แทนที่จะจมอยู่กับความผิดพลาด จงใช้มันเป็นแรงผลักดันให้พัฒนาตัวเองให้ดียิ่งขึ้น
สุดท้ายแล้ว ไม่ว่าคุณจะทำอะไรในชีวิต จงจำไว้ว่าความพยายามและความมุ่งมั่นของคุณนั้นมีคุณค่า ไม่จำเป็นต้องให้ใครมาปรบมือให้เสมอไป แค่คุณรู้ว่าคุณได้ทำดีที่สุดแล้ว นั่นก็เพียงพอแล้วครับ
*****************************
แนวคิดหลังจากได้ยินเรื่องนี้ครั้งแรกของผมคือ...
เชื่อคนใบ้หวยผิด 9ครั้ง ก็ยังคิดว่าตัวดวงไม่ดีพอ พอคนใบ้หวยให้ ถูกมา 1ครั้ง เชื่อใหญ่เลยว่าแม่นจริงๆ
เอาเหอะความเชื่อที่พิสูจน์ไม่ได้ มันต่างจากคณิตศาสตร์ที่ผลมันต้องออกมาตรงกันเสมอ เอาเรื่องใบ้หวยมาเปรียบกันไม่ได้แต่แรกอยู่แล้วกับเรื่องบทเรียนนี้
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น